Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι θεοπαραδότη ἐντολὴ

Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι θεοπαραδότη ἐντολὴ καὶ ἀποτελεῖ ἕνα των μυστηρίων της Ἐκκλησίας μας. Ἡ ἐξομολόγηση δὲν εἶναι μία τυπική, ἀπὸ συνηθεια «για τὸ καλὸ» καὶ λόγω τῶν ἐπικείμενων ἑορτῶν, βεβιασμένη καὶ πρόχειρη πραξη ἀπὸ ἕνα καὶ μονο καθῆκον η ὑποχρέωση καὶ πρὸς ψυχολογικὴ ἐκτόνωση. Ἡ ἐξομολόγηση θὰ πρέπει νάναι συνδυασμένη πάντοτε μὲ τὴ μετάνοια. Μᾶς ἔλεγε Ἁγιορείτης Γέροντας: Πολλοὶ ἐξομολογοῦνται, λίγοι μετανοοῦν! (Αἰμιλιανὸς Σιμωνοπετρίτης)

Ἡ μετάνοια εἶναι μία ἐλεύθερη, καλλιεργημένη, ἐσωτερικὴ διεργασία ἐπιμελημένη, συντριβῆς καὶ λύπης, για τὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν Θεὸ διὰ της ἁμαρτίας. Ἡ μετάνοια ἡ ἀληθινὴ δὲν συνδυάζεται μὲ τὴν ἀφόρητη θλιψη, τὴν ὑπερβολικὴ στενοχώρια καὶ τις ἀδυσώπητες ἐνοχές. Τότε δὲν εἶναι μᾶλλον εἰλικρινὴς μετάνοια, ἀλλὰ κρυφὸς ἐγωισμός, στραπατσάρισμα του «εγω», θυμὸς μὲ τὸν ἑαυτό μας, που ἐκδικεῖται γιατί ἐκτίθεται καὶ ντροπιάζεται καὶ δὲν ἀνέχεται κάτι τέτοιο. Μετάνοια σημαίνει ἀλλαγὴ νοῦ, νοοτροπίας, μεταβολισμός, ἐγκεντρισμὸς χρηστοήθειας, μίσος της ἁμαρτίας. Μετάνοια ἀκόμη σημαίνει ἀγάπη της ἀρετῆς, καλοκαγαθία, ἐπιθυμία, προθυμία καὶ διάθεση σφοδρὴ ἐπανασυνδέσεως μὲ τὸν Χριστὸ διὰ της Χάριτος του πανσθενουργοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ μετάνοια ξεκινᾶ ἀπὸ τὰ βάθη της καρδιᾶς, ὁλοκληρώνεται ὅμως απαραιτητα στὸ μυστηριο της θείας καὶ ἱερᾶς ἐξομολογήσεως.

Ὁ ἐξομολογούμενος ἐξομολογεῖται εἰλικρινὰ καὶ ταπεινα ἐνώπιον του ἐξομολόγου, ως ἐν προσώπω του Χριστοῦ. Κανένας ἐπιστήμονας, ψυχολόγος, ψυχαναλυτής, ψυχίατρος, κοινωνιολόγος, φιλοσοφος, θεολόγος δὲν μπορεῖ ν' ἀντικαταστήσει τὸν ἐξομολόγο. Καμία εἰκόνα, ἔστω καὶ ἡ πιὸ θαυματουργη, δὲν μπορεῖ νὰ δώσει αὐτὸ που δίνει τὸ πετραχήλι του ἐξομολόγου, τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ὁ ἐξομολόγος ἀναλαμβάνει τὸν ἐξομολογούμενο, τὸν υἱοθετεῖ καὶ τὸν ἀναγεννᾶ πνευματικα, γι' αὐτὸ καὶ ὀνομάζεται πνευματικος πατέρας. Ἡ πνευματικὴ πατρότητα κανονικα εἶναι ισοβια, ἱερὴ καὶ δυνατή, δυνατότερη καὶ συγγενικοῦ δεσμοῦ. Ὁ πνευματικος τοκετὸς εἶναι ὀδυνηρός. Ὁ ἐξομολόγος μὲ φόβο Θεοῦ «ως λόγον ἀποδώσων», γνώση, ταπείνωση καὶ ἀγάπη παρακολουθεῖ τὸν ἀγώνα του ἐξομολογούμενου καὶ τὸν χειραγωγεῖ διακριτικα στὴν ἀνοδικὴ πορεία της ἐν Χριστῷ ζωῆς.

Ὁ ἐξομολόγος ἱερεὺς ἔχει εἰδικὴ εὐλογία ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο για τὸ ἐξομολογητικὸ του ἔργο. Κανονικα ὅμως τὸ χάρισμα του «δεσμεῖν καὶ λύειν» ἁμαρτίες τὸ λαμβάνει μὲ τὴ χειροτονία του εἰς πρεσβυτερο. Καθίσταται διαδοχος τῶν ἁγίων ἀποστόλων. Ἔτσι σημασία κυρια καὶ μεγάλη ἔχει ἡ ἐγκυρότητα καὶ ἡ κανονικότητα της ἀποστολικῆς διαδοχῆς διὰ τῶν ἐπισκόπων. Τὸ μυστηριο της ἐξομολογήσεως ὅπως καὶ ὅλα τ' αγια μυστηρια της Ἐκκλησίας μᾶς τελεσιουργοῦνται καὶ χαριτώνουν τοὺς πιστοὺς ὄχι κατὰ τὴν ἀξία, ἱκανότητα, ἐπιστημοσύνη, λογιοσύνη, εὐφράδεια, δραστηριότητα καὶ τέχνη του ἱερέως, ἀκόμη καὶ τὴν ἀρετὴ καὶ ἁγιότητά του, ἀλλὰ τὴ διὰ της κανονικότητος της ἱερωσύνης καὶ του Τελεταρχικοὺ Παναγίου Πνεύματος. Οἱ τυχὸν ἁμαρτίες του ἱερέως δὲν ἐμποδίζουν τὴ θεία Χάρη τῶν μυστηρίων. Ἀλλοίμονο ἂν ἀμφιβάλλουμε ἂν κατὰ τὴν ἀναξιότητα του ἱερέως τὸ ψωμὶ καὶ τὸ κρασὶ ἔγινε σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ κατὰ τὴ θεία Λειτουργία. Αὐτὸ βεβαίως δὲν σημαίνει οτι ὁ ἱερεὺς δὲν θὰ πρέπει μονιμα ν' ἀγωνίζεται για τὴν καθαρότητά του. Ἔτσι δὲν ὑπάρχουν καλοὶ καὶ κακοὶ ἐξομολόγοι. Ὅλοι οἱ ἐξομολόγοι τὴν ιδια ἄφεση δίνουν. Ἔχουμε ὅμως τὸ δικαίωμα ἐπιλογῆς του ἐξομολόγου. Μποροῦμε νὰ προστρέξουμε σε αὐτὸν που αληθινα μᾶς ἀναπαύει. Δὲν εἶναι σοβαρὴ ὅμως ἡ συνεχὴς ἀλλαγὴ ἐξομολόγου. Δὲν φανερώνει κάτι τέτοιο πνευματικὴ ὡριμότητα. Οὔτε ὅμως καὶ οἱ ἐξομολόγοι θὰ πρέπει νὰ στενοχωροῦνται παραφορα καὶ νὰ δημιουργοῦν μάλιστα καὶ προβλήματα ὅταν ἀναχωρήσει κάποιο πνευματικο τοὺς τέκνο. Ἴσως τουτο σημαίνει πως ἦταν νοσηρα συνδεδεμένοι μαζί του, συναισθηματικα, προσωποπαγῶς, δεμένοι μὲ τὸ πρόσωπό του καὶ ὄχι μὲ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, καὶ θεωροῦν τὴν ἀναχώρηση προσβολή, μείωση, οτι δὲν ὑπάρχει καλύτερος η μία αἴσθηση οτι οἱ ἄλλοι μᾶς ἀνήκουν αποκλειστικα καὶ μποροῦμε νὰ τοὺς ἐξουσιάζουμε καὶ νὰ τοὺς φερόμαστε μάλιστα ἐξαναγκαστικὰ ως καταπιεσμένους καὶ ἀνελεύθερους ὑποτακτικούς. Εἴπαμε βεβαια πως ὁ ἐξομολόγος εἶναι πνευματικος πατέρας καὶ ὁ πνευματικος τοκετὸς ἐνέχει ὀδύνη. Ἔτσι εἶναι φυσικο νὰ λυπᾶται για τὴν ἀναχώρηση του υἱοῦ του. Προτιμότερο ὅμως εἶναι νὰ εὔχεται για τὴν πνευματικὴ του πρόοδο καὶ τὴ σύνδεσή του μὲ τὴν Ἐκκλησία, ἔστω καὶ παρα τὴν ἀποσύνδεσή του ἀπὸ τὸν ιδιο. Νὰ εὔχεται καὶ ὄχι νὰ ἀπεύχεται.

Τὸ ἔργο του ἐξομολόγου δὲν εἶναι μονο ἡ ἁπλὴ ἀκρόαση τῶν ἁμαρτιῶν του ἐξομολογούμενου καὶ ἡ ἀνάγνωση στὸ τέλος της συγχωρητικῆς εὐχῆς. Οὔτε πάλι περιορίζεται μονο στὴν ωρα της ἐξομολογήσεως. Ὁ ἐξομολόγος σὰν καλὸς πατέρας φροντίζει συνεχῶς τὸ τέκνο του, τὸ ἀκούει καὶ τὸ παρακολουθεῖ προσεκτικα, τὸ νουθετεῖ καταλληλα, τὸ κατευθύνει εὐαγγελικά, τονίζει τὰ τάλαντά του, δὲν του θέτει υπερβολικα βάρη, τὸ κανονίζει μετρια ὅταν πρέπει, τὸ οἰκονομεῖ ὅταν ἀπογοητεύεται, βαρύνεται, δυσανασχετεῖ, ἀποκάμνει, τὸ θεραπεύει αναλογα, δὲν τὸ ἀποθαρρύνει ποτέ, συνεχίζοντας τὸν ἀγώνα παθοκτονίας καὶ ἀρετοσυγκομιδής, μορφώνοντας στὴν ψυχὴ του τὴν ἀθάνατη Χριστό.

Ἡ ἀναπτυσσόμενη αὐτὴ πατρικὴ καὶ υἱικὴ σχέση ἐξομολόγου καὶ ἐξομολογούμενου δημιουργεῖ μία ἄνεση, ἐμπιστοσύνη, σεβασμό, ἱερότητα καὶ ἀνάταση. Ὁ ἐξομολογούμενος ἀνοίγει τὴν καρδιὰ του στὸν ἐξομολόγο καὶ του ἐκθέτει τὰ πιὸ κρύφια, τὰ πιὸ δολια, τὰ πιὸ ἀκάθαρτα, ὅλα τα μυστικα του, πραξεις ἀπόκρυφες καὶ ἐπιθυμίες βλαβερές, ἀκόμη καὶ αὐτὰ που δὲν θέλει νὰ ὁμολογήσει στὸν ιδιο του τὸν ἑαυτὸ καὶ δὲν λέει στὸν πιὸ στενο συγγενη του καὶ τὸν καλύτερο φιλο του. Ἔτσι ὁ ἐξομολόγος θὰ πρέπει απολυτα νὰ σεβασθεῖ αὐτὴ τὴν ἀπεριόριστη ἐμπιστοσύνη του ἐξομολογούμενου. Ἡ ἐμπιστοσύνη αὐτὴ ἐπαυξάνεται ὁπωσδήποτε καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς οτι ὁ ἐξομολόγος εἶναι αυστηρα δεσμευμένος, μέχρι θανάτου μάλιστα, ἀπὸ τοὺς θείους καὶ Ἱεροὺς Κανόνες της Ἐκκλησίας μὲ τὸ ἀπόρρητο της ἐξομολογήσεως.

c-portail.jpgΣτην ὀρθόδοξη ἐξομολογητικὴ δὲν ὑπάρχουν βεβαια γενικες συνταγές, γιατί ἡ πνευματικὴ καθοδήγηση της κάθε μοναδικῆς ψυχης γίνεται ἐξατομικευμένα. Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἀνεπανάληπτος, μὲ ἰδιαίτερη ψυχοσύνθεση, ἄλλο χαρακτήρα, διάφορες δυνάμεις καὶ δυνατότητες, ὅρια, ἐφέσεις, ἀντοχές, γνώσεις, ἀνάγκες καὶ διαθεσεις. Ὁ ἐξομολόγος μὲ τὴ Χάρη του Θεοῦ καὶ τὴ θεία φώτιση θὰ πρέπει νὰ διακρίνει ὂλ' αὐτά, ὥστε ν' ἀποφασίσει τι καλυτερα θὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιήσει για νὰ βοηθήσει τὸν ἐξομολογούμενο. Ἄλλοτε χρειάζεται ἡ ἐπιείκεια καὶ ἄλλοτε ἡ αὐστηρότητα. Δὲν εἶναι για ὅλους πάντοτε τὰ ιδια. Οὔτε ὁ ἐξομολόγος θὰ πρέπει νάναι παντα αὐστηρός, ἔτσι μονο για νὰ λέγεται αὐστηρὸς καὶ νὰ ἐκτιμᾶται. Οὔτε υπερβολικα ἐπιεικής, για νὰ προτιμᾶται καὶ νὰ λέγεται πνευματικος πατέρας πολλῶν. Χρειάζεται φόβος Θεοῦ, διάκριση, τιμιότητα, εἰλικρίνεια, ταπείνωση, μελέτη, γνώση καὶ προσευχή.

Ἡ «οἰκονομία» δὲν ἀπαιτεῖται ἀπὸ τὸν ἐξομολογούμενο. Οὔτε εἶναι ορθο νὰ γίνει κανόνας ἀπὸ τὸν ἐξομολόγο. Ἡ «οἰκονομία» θὰ πρέπει νὰ παραμείνει ἐξαίρεση. Ἡ «οἰκονομία» ἐπίσης θὰ πρέπει νὰ εἶναι παντα πρὸς καιρὸν (Ἀρχιμ. Γεώργιος Γρηγοριάτης). Ὅταν ἐκλείψουν οἱ λόγοι που τὴν ἐπιβάλλουν ἀσφαλῶς δὲν θὰ πρέπει νὰ χρησιμοποιεῖται. Για τὴν ιδια ἁμαρτία μποροῦμε νὰ ἔχουμε πολλοὺς διαφορετικοὺς τρόπους πρὸς αντιμετωπιση της.

Ὁ κανόνας δὲν εἶναι πάντοτε ἀπαραίτητος. Ὁ κανόνας δὲν εἶναι τιμωρία. Εἶναι παιδαγωγία. Ὁ κανόνας δὲν τίθεται πρὸς ἱκανοποίηση του προσβληθέντος Θεοῦ καὶ ἐξιλέωση του ἁμαρτωλοῦ ἐνώπιον της Θειας δικαιοσύνης. Αὐτὴ εἶναι μια καθαρα αἱρετικὴ διδασκαλία. Ὁ κανόνας συνήθως τίθεται στὴν ἀνώριμη μετάνοια, πρὸς συναίσθηση καὶ συνειδητοποίηση του μεγέθους της ἁμαρτίας. Ἡ ἁμαρτία κατὰ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία δὲν εἶναι τοσο παράβαση του νόμου, ὅσο ἔλλειψη ἀγάπης στὸ Θεό. Ἀγάπα καὶ κᾶνε ὅ,τι θέλεις, ἔλεγε ὁ ἱερὸς Αὐγουστίνος.

Ὁ κανόνας τίθεται πρὸς ὁλοκλήρωση της μετάνοιας του ἐξομολογούμενου, γι' αὐτό, καθὼς ορθα λέγει ὁ π. Ἀθανάσιος Μετεωρίτης, ὅπως ὁ ἐξομολόγος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ κοινοποιεῖ τις ἁμαρτίες του ἐξομολογούμενου, ἔτσι κι ὁ ἐξομολογούμενος δὲν ἐπιτρέπεται νὰ κοινοποιεῖ στοὺς ἄλλους τὸν κανόνα που του ἔθεσε ιδιαιτερα ὁ ἐξομολόγος, που εἶναι συνισταμένη πολλῶν παραμέτρων.

Ὁ ἐξομολόγος λειτουργεῖ ως χορηγὸς της χάριτος του Ἁγίου Πνεύματος. Κατὰ τὴν ωρα του μυστηρίου δὲν λειτουργεῖ ως ψυχολόγος καὶ ἐπιστήμονας. Λειτουργεῖ ως ἱερεύς, ως ἔμπειρος ἰατρός, ως φιλόστοργος πατέρας. Ἀκούγοντας τ' ἁμαρτήματα του ἐξομολογούμενου προσεύχεται νὰ τὸν φωτίσει ὁ Θεός. νὰ δώσει τὸ καλύτερο φάρμακο πρὸς θεραπεία, νὰ σφυγμομετρήσει τὸν βαθμὸ καὶ τὴν ποιότητα της μετανοίας του. Ὁ ἐξομολόγος δὲν στέκεται ἀπέναντι στὸν ἐξομολογούμενο μὲ περιέργεια, καχυποψία, ζήλεια, ὑπερβολικὴ αὐστηρότητα, ἐξουσιαστικότητα καὶ ἀλαζονεία, ἀλλὰ οὔτε καὶ αδιαφορα, επιπολαια, απροσεκτα καὶ κουρασμένα. Ἡ ταπείνωση, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ προσοχὴ του ἐξομολόγου θὰ βοηθήσει πολυ τὸν ἐξομολογούμενο. Οὔτε ὁ ἐξομολόγος θὰ πρέπει νὰ κάνει πολλές, περιττὲς καὶ ἀδιάκριτες ερωτησεις. Ιδιαιτερα θὰ πρέπει νὰ διακόπτει τις λεπτομερεῖς περιγραφὲς διαφορων ἁμαρτημάτων καὶ ιδιαιτερα σαρκικῶν, ἀκόμη καὶ τις ἀναφορὲς ὀνομάτων, ὥστε ν' ἀσφαλίζεται περισσοτερο. Ὁ ἐξομολογούμενος πάλι δὲν θὰ πρέπει νὰ φοβᾶται, νὰ δειλιάζει καὶ νὰ ντρέπεται, ἀλλὰ νὰ σέβεται, νὰ ἐμπιστεύεται, νὰ τιμᾶ καὶ νὰ εὐλαβεῖται τὸν ἐξομολόγο. Αὐτὸ τὸ κλίμα πάντως της ἱερότητος, ἀλληλοσεβασμοῦ καὶ ἐμπιστοσύνης κυρίως θὰ τὸ καλλιεργήσει, ἐμπνεύσει καὶ δημιουργήσει ὁ ἐξομολόγος.

Ἡ αγια μητέρα μᾶς Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι τὸ σῶμα του Ἀναστημένου Χριστοῦ, εἶναι ἕνα ἀπέραντο θεραπευτήριο, ἀποθεραπείας τῶν ασθενων ἁμαρτωλῶν πιστων, ἀπὸ τὰ τραύματα, τις πληγὲς καὶ τις ἀσθένειες της ἁμαρτίας, τῶν παθογόνων δαιμόνων καὶ τῶν ἰοβόλων δαιμονικῶν παγίδων καὶ ἐπηρειῶν τῶν δαιμονοκίνητων παθῶν.

Ἡ Ἐκκλησία μας δὲν εἶναι παράρτημα του ὑπουργείου κοινωνικῆς προνοίας, οὔτε συναγωνίζεται νὰ ξεπεράσει τοὺς διάφορους συλλόγους κοινωνικῆς εὐποιΐας, δίχως διόλου ν' ἀρνεῖται τὸ σπουδαῖο καὶ αγαθο αὐτὸ ἔργο καὶ νὰ μη τὸ ἐπιτελεῖ πλουσια, ἐπαινετὰ καὶ θαυμασια, ἀλλὰ κυρίως εἶναι ἡ χορηγὸς νοήματος της ζωῆς, λυτρώσεως καὶ σωτηρίας τῶν πιστων «ὑπὲρ ων Χριστὸς ἀπέθανεν» διὰ της συμμετοχῆς τους στὰ μυστηρια της Ἐκκλησίας. Τὸ πετραχήλι του Ἱερέως εἶναι πλάνη, ὅπως ἔλεγε ὁ Γέροντας Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, που λειαίνει καὶ ἰσιάζει τοὺς ἀνθρώπους, εἶναι θεραπευτικὸ νυστέρι παθοκτονίας καὶ ὄχι μιστρι ἐργασιομανίας η σύμβολο ἐξουσίας. Εἶναι ὑπηρετικὴ ποδιὰ διακονίας τῶν ἀνθρώπων πρὸς θεραπεία καὶ σωτηρία.

Ο Θεὸς χρησιμοποιεῖ τὸν ἱερέα για τὴ συγχώρηση του πλάσματός του. Τὸ λέγει χαρακτηριστικα ἡ εὐχή: «Ὁ Θεὸς συγχωρῆσαι σοὶ δὶ' ἐμοῦ του ἁμαρτωλοῦ παντα, καὶ ἐν τῷ νῦν αἰώνι καὶ ἐν τῷ μέλλοντι. καὶ ἀκατάκριτον σε παραστῆσαι ἐν τῷ φοβερῶ αυτου Βήματι. περὶ δὲ τῶν ἑξαγορευθέντων ἐγκλημάτων μηδεμίαν φροντίδα ἔχων, πορεύου εἰς εἰρήνην». Ἀνεξομολόγητες ἁμαρτίες θὰ βαραίνουν τὸν ἄνθρωπο καὶ στὸν μέλλοντα αἰώνα. Ἐξομολογημένες ἁμαρτίες δὲν ἐξομολογοῦνται. Εἶναι σὰν νὰ μη πιστεύει κανεὶς στὴν χάρη του μυστηρίου. Ὁ Θεὸς τὰ γνωρίζει, ἀλλὰ θὰ πρέπει πρὸς ἄφεση, ταπείνωση καὶ ἴαση νὰ ἑξαγορευθοῦν. Ἡ ἐνίοτε ἐπιτίμηση ἁμαρτιῶν δὲν ἀναιρεῖ τὴν ἀγάπη της Ἐκκλησίας, ἀλλὰ ἀποτελεῖ παιδαγωγικὴ ἐπίσκεψη πρὸς καλύτερη συναίσθηση τῶν πταισμάτων.

Κατὰ τὸν ὅσιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη «ἡ ἐξομολόγησις εἶναι μία θεληματικὴ διὰ στόματος φανέρωσις τῶν πονηρῶν ἔργων καὶ λόγων καὶ λογισμῶν, κατανυκτική, κατηγορητικῆ, ευθεια, χωρὶς ἐντροπήν, ἀποφασιστική, πρὸς νόμιμον πνευματικον γινομένη». Ὁ θεοφόρος ὅσιος ευσυνοπτα, μεστὰ καὶ σημαντικα ἀναφέρει πως ἡ ἐξομολόγηση πρέπει νὰ γίνεται θεληματικα, ελευθερα, αβιαστα, ἀνεξανάγκαστα, δίχως ὁ ἐξομολόγος ν' ἄγχεται νὰ ἐκμαιεύσει τὴν ὁμολογία του ἐξομολογούμενου. Μὲ κατάνυξη, συναίσθηση δηλαδὴ της λύπης που προκάλεσε εἰλικρινὰ μὲ τὴν ἁμαρτία στὸν Θεό. Ὄχι συναισθηματικα, υποκριτικα, λιπόψυχα δάκρυα. Κατάνυξη γνησια που σημαίνει συντριβή, μεταμέλεια, μίσος της ἁμαρτίας, ἀγάπη της ἀρετῆς, ἐπίγνωση εὐγνωμοσύνης στὸν Δωρεοδότη Θεό. Κατηγορητικὴ σημαίνει ὑπεύθυνη ἐξομολόγηση, δίχως δικαιολογίες, ὑπεκφυγές, στρεψοδικίες, ἀνευθυνότητες καὶ μεταθεσεις, μὲ εἰλικρινῆ αὐτομεμψία καὶ γνησια αὐτοεξουθένωση, που φέρει τὴ χαρμολύπη καὶ τὸ χαροποιὸ πένθος της Ἐκκλησίας. Ευθεια σημαίνει ἐξομολόγηση μὲ κάθε εἰλικρίνεια, εὐθύτητα καὶ ἀκρίβεια, ανδρεια καὶ θάρρος, αὐστηρότητα καὶ γενναιότητα. Συμβαίνει ἀκόμη καὶ τὴν ωρα αὐτὴ ὁ ἄνθρωπος νὰ μη παραδέχεται τὴν ἥττα του, τὴν πτώση καὶ τὴν ἀδυναμία του καὶ μὲ ὡραιολογίες καὶ μακρυλογίες νὰ μεταθέτει τὰ ποσοστὰ εὐθύνης του, μὲ περιστροφὲς καὶ μισόλογα, κατηγορώντας καὶ τοὺς ἄλλους, προκειμένου νὰ φυλάξει ἀκόμη καὶ τώρα ἀτσαλάκωτό το εγω του. Χωρὶς ἐντροπὴ ἐξομολόγηση σημαίνει παρουσίαση του πραγματικοῦ οἰκτροῦ εαυτου μας. Ἡ ντροπὴ εἶναι καλὴ πρὸ της ἁμαρτίας καὶ ὄχι μετα καὶ μπροστὰ στὸν ἐξομολόγο. Ἡ πρὸ του ἐξομολόγου ντροπὴ λέγουν θὰ μᾶς ἐλευθερώσει ἀπὸ τὴ ντροπὴ στὴν ἔσχατη κρίση, ἀφοῦ ὅ,τι συγχωρήσει ὁ ἐξομολόγος δὲν θὰ ξανακριθεῖ. Ἀποφασιστικὴ ἐξομολόγηση σημαίνει νὰ εἶναι καθαρή, συγκεκριμένη, εἰλικρινὴς καὶ μὲ τὴν ἀπόφαση νὰ μη ἐπαναλάβει τὰ ἐξομολογηθέντα ἁμαρτήματα ὁ πιστός. Ἀκόμη ἡ ἐξομολόγηση θὰ πρέπει νὰ εἶναι συνεχής, ὥστε τὰ φιλεπίστροφα, κατὰ τὸν ὅσιο Ἰωάννη της Κλίμακος, πάθη νὰ μη ἰσχυροποιοῦνται, ἀλλὰ αντιθετα συντομα νὰ θεραπεύονται. Ἔτσι δὲν λησμονοῦνται οἱ ἁμαρτίες, ὑπάρχει τακτικὸς ἔλεγχος, αὐτοπαρατήρηση, αὐτοέλεγχος, αὐτογνωσία καὶ αὐτομεμψία, δὲν ἐγκαταλείπει ἡ Θεια Χάρη καὶ οἱ δαιμονικὲς παγίδες συντρίβονται εὐκολότερα καὶ ἡ μνήμη του θανάτου δὲν εἶναι φοβερὴ καὶ τρομακτική.

Συμβαίνει συχνα-πυκνα καὶ τ' ὁμολογοῦμε μὲ πολυ πόνο καὶ περισσὴ ἀγάπη τὸ κήρυγμα νὰ μην εἶναι τοσο ὀρθόδοξο. Δηλαδὴ νὰ ἐξαντλεῖται σ' ἕνα ἀκόμη σχολιασμὸ της φθηνῆς ἐπικαιρότητος καὶ νὰ μετατρέπεται κατὰ κάποιο τρόπο ὁ ἱερὸς ἄμβωνας σε τηλεοπτικὸ «παράθυρο», ὅπου λέμε καὶ εμεις τὴ γνώμη μας για τὰ τρέχοντα καὶ συμβαίνοντα. Ὅμως τ' ὀρθόδοξο κήρυγμα κυρίως εἶναι ἐκκλησιολογικό, χριστολογικό, σωτηριολογικό, ἁγιολογικὸ καὶ ψυχωφελές. Τὸ κήρυγμα της μετανοίας ἀπὸ τῶν Προφητῶν, του Τιμίου Προδρόμου, του Σωτῆρος Χριστοῦ καὶ πάντων των ἁγίων παραμένει λίαν ἐπίκαιρο καὶ ἀναγκαῖο. Βασικὴ προϋπόθεση της μετοχῆς στ' αγια μυστηρια καὶ της ἀνοδικῆς πνευματικῆς πορείας εἶναι ἡ καθαρότητα της καρδιᾶς. Καθαρότητα ἀπὸ τὴν ποικίλη ἁμαρτία, τὸ πνεῦμα της ἀπληστίας καὶ της εὐδαιμονίας της σύγχρονης ὑπερκαταναλωτικῆς κοινωνίας, τὸ πνεῦμα της ἀντιθεης ὑπερηφάνειας ενος κόσμου ναρκισσευόμενου, ἀτομικιστικοῦ, ἀταπείνωτου, ἀφιλάνθρωπου, ὑπερφίαλου καὶ παράδοξου, τὸ δαιμονικὸ πνεῦμα τῶν πονηρῶν λογισμῶν, τῶν φαντασιῶν καὶ φαντασιώσεων, τῶν καχυποψιῶν καὶ ζηλοφθονιῶν, τῶν ἀκάθαρ­των καὶ σκοτεινῶν.

Κατάντησε δυσεύρετο κόσμημα ἡ καθαρότητα της καρδιᾶς, στὶς ἀδελφικὲς σχέσεις, τις συζυγίες, τις συναδελφικὲς υποχρεωσεις, τις φιλίες, τις συζητησεις, τις σκέψεις, τις ἐπιθυμίες, τις ἱερατικὲς κλήσεις. Τὰ λεγόμενα μεσα μαζικῆς ἐνημερώσεως ξέπεσαν σε ρυπογόνες ἑστίες. Λησμονήθηκε ἡ νηπτικὴ ἐγρήγορση, ἡ ἀσκητικὴ νηφαλιότητα, ἡ παραδοσιακὴ ὀλιγάρκεια, ἁπλότητα καὶ λεβεντιά. Ἔτσι μολύνεται τὸ λογιστικὸ της ψυχης, διεγείρεται στὴν ἀπληστία τὸ ἐπιθυμητικὸ καὶ ἀμβλύνεται σοβαρα τὸ βουλητικό, ὥστε ἀδύναμος ὁ ἄνθρωπος νὰ παρασύρεται στὸ κακο δίχως φραγμὸ καὶ ὅρια.

Ἐπικρατεῖ ἡ αὐτοδικαίωση, ἡ δικαιολόγηση τῶν παθῶν, ἡ ὡραιοποίηση της ἁμαρτίας, ἡ κατοχύρωσή της διὰ νέων ψυχολογικῶν ἐρεισμάτων. Θεωρεῖται μείωση, ἀδυναμία καὶ λάθος ἡ παραδοχὴ του λάθους, ἡ ἀνάληψη της εὐθύνης καὶ ἡ ταπεινὴ ἀποδοχὴ του σφάλματος. Ἡ συνεχὴς δικαιολόγηση του εαυτου μας καὶ ἡ ἐπιμελημένη μετάθεση εὐθυνῶν δημιουργοῦν ἕνα ἄνθρωπο συγχυσμένο, διχασμένο, ταραγμένο, ταλαιπωρημένο, δυστυχισμένο καὶ ἐγωπαθῆ, ἐμπαιζόμενο ἀπὸ τὸν δαίμονα, αἰχμαλωτιζόμενο ἀπὸ αὐτὸν στ' ἄφωτα δίχτυά του.

Κυριαρχεῖ ἕνας ἀνόητος ὀρθολογισμός, ὁ ὁποῖος ἐπιλέγει εὐαγγελικὲς ἀρετὲς καὶ συνοδικοὺς κανόνες, κατὰ τὴν ἀρέσκεια, προτίμηση καὶ εὐκολία, σε σοβαρα θέματα νηστειῶν, ἐγκράτειας, τεκνογονίας, ἤθους, σεμνότητος, αἰδοῦς, τιμιότητος καὶ ἀκριβείας.

Κατόπιν ὅλων τουτων, τὰ ὁποῖα δὲν νομίζω οτι ὑπερβάλλουμε, θεωροῦμε οτι οἱ ἐξομολόγοι δὲν ἔχουν εὔκολο ἔργο. Δὲν ἀρκεῖ πλέον ἡ χειραγωγία στὴ μετάνοια καὶ ἡ καλλιέργεια της ταπεινώσεως, ἀλλὰ χρειάζεται τὸ ποίμνιο κατήχηση, ἐπαναευαγγελισμό, κα­τάρτιση, μεταβολισμὸ πνευματικο πρὸς ἀπόκτηση ἰσχυρῶν ἀντισωμάτων. Ἀπαραίτητη ἡ ἀντίσταση, ἀντίδραση καὶ ἀντιμετώπιση του σφοδροῦ ρεύματος της ἀποϊεροποιήσεως, της ἐκκοσμικεύσεως, του ἀποηρωισμοῦ, του εὐδαιμονισμοῦ, του πλουτισμοῦ καὶ κορεσμοῦ. Ἰδιαιτέρως προσοχῆς, διδαχῆς καὶ ἀγάπης ἔχουν ἀνάγκη οἱ νέοι, που ἡ ἀγωγὴ δὲν τοὺς βοηθᾶ νὰ συνειδητοποιήσουν τὸ νόημα καὶ τὸ σκοπὸ της ζωῆς, τὸ κενο, τὸ ἄκοσμο, τὸ ἄνομο, τὸ ἄφωτο της ἁμαρτίας.

Σοβαρὸ πρόβλημα ἀποτελεῖ ἀκόμη καὶ για τοὺς χριστιανούς μας ἡ ἀγχώδης συχνα ἀναζήτηση μιας ἄ­κοπης, ἄμοχθης καὶ ἄλυπης ζωῆς. Ἀναζητοῦμε Κυρηναίους. Δὲν ἀποδεχόμεθα τὴν ἄρση του προσωπικου μᾶς σταυροῦ. Δὲν γνωρίζουμε τὸ βάθος καὶ τὸ εὖρος του σταυροῦ. Προσκυνοῦμε τὸν σταυρὸ στὴν ἐκκλησία, κάνουμε τὸν σταυρό μας, ἀλλὰ δὲν ἀσπαζόμαστε τὸν προσωπικο μᾶς σταυρό. Τελικα θέλουμε ἕνα ἀσταύρωτο Χριστιανισμό. Δὲν ὑπάρχει ὅμως Πάσχα δίχως Μεγάλη Παρασκευη.

Τιμᾶμε τοὺς μαρτυρες καὶ τοὺς ὁσίους, ἀλλὰ δὲν θέλουμε ἐμεῖς καμιὰ κακοπάθεια, καμιὰ καθυστέρηση, καμιὰ δυσκολία. Δυσκολευόμαστε στὴ νηστεία, δυσανασχετοῦμε στὴν ἀσθένεια, δὲν ἀνεχόμαστε πικρὸ λόγο, ἀκόμη καὶ ὅταν φταῖμε, ὁπότε πως νὰ ὑπομένουμε ἀδικία, συκοφαντία, κατατρεγμὸ καὶ ἐξορία, ὅπως οἱ ἅγιοί μας; Εἶναι γεγονὸς ἀδιαμφισβήτητο πως τὸ σύγχρονο κοσμικὸ πνεῦμα της εὐκολίας, της ἀνέσεως καὶ του ὑπερκαταναλωτισμοῦ ἔχει ἐπηρεάσει ἰσχυρά το μέτρο της πνευματικῆς ζωῆς. Θέλουμε γενικα ἕνα ἀντιασκητικὸ Χριστιανισμό. Ἡ Ὀρθοδοξία ὅμως βάση ἔχει τὸ ἀσκητικὸ Εὐαγγέλιο.

Ἕνα ἄλλο μεγάλο πρόβλημα της ἐποχῆς μᾶς εἶναι ἡ νοσηρὴ καὶ ὑπερβολικὴ ἐμπιστοσύνη του ἀνθρώπου στὴ λογικη, τὴ διάνοια, τὴ γνώση καὶ τὴν κρίση του. Πρόκειται για τὸν παχυλὸ καὶ κουραστικὸ ἐν τέλει ὀρθολογισμό. Ἡ νηπτικὴ ὀρθόδοξη θεολογία μᾶς δι­δάσκει τὸ νοῦ νὰ τὸν ἔχουμε ἐργαλεῖο καὶ νὰ τὸν κατεβάσουμε στὴν καρδιά. Ἡ Ἐκκλησία μας δὲν καλλιεργεῖ καὶ παράγει διανοούμενους. Για μᾶς ὁ ὀρθολογισμὸς δὲν εἶναι φιλοσοφικὴ νοοτροπία, ἀλλὰ μία καθαρα ἁμαρτητικὴ βιοθεωρία, μία μορφὴ ἀθεΐας, ἀφοῦ ἀντιβαίνει στὴν ἐντολὴ της πίστεως, της ἐλπίδος, της ἀγάπης καὶ της ἐμπιστοσύνης στὸν Θεό. Ὁ ὀρθολογιστὴς κρίνει τὰ παντα μὲ τὴν κρισάρα του μυαλοῦ, μονο μὲ τὸν πεπερασμένο νοῦ του, κέντρο εἶναι ὁ ἐαυτὸς του καὶ τὸ κυρίαρχο εγω του καὶ δὲν ἐμπιστεύεται τὴ θεία Πρόνοια, τὴ θεία Χάρη καὶ θεία Βοήθεια στὴ ζωή του.

Θεωρώντας συχνα τὸν ἑαυτὸ του ἀλάνθαστο ὁ ὀρθολογιστὴς δὲν ἐπιτρέπει στὸν Θεὸ νὰ ἐπέμβει στὴ ζωὴ του καὶ νὰ τὸν κρίνει. Ἔτσι δὲν θεωρεῖ οτι ἔχει ἀνάγκη ἐξομολογήσεως. Ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος ὅμως λέγει πως τὸ νὰ νομίζει κάποιος πως δὲν ἔπεσε σε ἁμαρτήματα, αὐτὸ εἶναι ἡ πιὸ μεγάλη πτώση καὶ πλάνη καὶ τὸ πιὸ μεγάλο ἁμάρτημα. Παρασυρμένοι ὁρισμένοι νεώτεροι θεολόγοι μιλοῦν γι' ἀστοχία καὶ ὄχι για ἁμαρτία, θέλοντας ν' αμβλυνουν τὴ φυσικὴ διαμαρτυρία της συνειδήσεως. Ἡ αὐτάρκεια ὁρισμένων ἐκκλησιαζομένων καὶ νηστευόντων χριστιανῶν κρύβει ἐνίοτε ἕνα λανθάνοντα φαρισαϊσμό, οτι δὲν εἶναι ὅπως οἱ λοιποί των ἀνθρώπων καὶ ως ἐκ τουτου δὲν χρήζουν ἐξομολογήσεως.

Κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρες της Ἐκκλησίας μᾶς τὸ μεγαλύτερο κακο εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια, ἡ μητέρα ὅλων των παθῶν κατὰ τὸν ὅσιο Ἰωάννη της Κλίμακος. Πρόκειται για πολύτεκνη μητέρα μὲ πρῶτες θυγατέρες τὴν κενοδοξία καὶ τὴν αὐτοδικαίωση. Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι μία μορφὴ ἄρνησης Θεοῦ, εἶναι ἐφεύρεση τῶν πονηρῶν δαιμόνων, ἀποτέλεσμα πολλῶν κολακειῶν καὶ ἐπαίνων, που ἐπιφέρει τὴν ἐξουδένωση καὶ ἐξουθένωση τῶν ἀνθρώπων, τὴ θεομισητὴ κατάκριση, τὸν θυμό, τὴν ὀργή, τὴν ὑποκρισία, τὴν ἀσπλαχνία, τὴ μισανθρωπία, τὴ βλασφημία. Ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἕνα πάθος φοβερό, δύσκολο, δυνατὸ καὶ δυσθεράπευτο. Ἡ ὑπερηφάνεια ἐπίσης εἶναι πολυδύναμη καὶ πολυπρόσωπη. Ἐκδηλώνεται ως ματαιοδοξία, μεγαλαυχία, οἴηση, ἀλαζονεία, ὑπεροψία, φυσίωση, τύφωση, καύχηση, ἰταμότητα, ἔπαρση, μεγαλομανία, φιλοδοξία, φιλαυτία, φιλαρέσκεια, φιλοχρηματία, φιλοσαρκία, φιλαρχία, φιλοκατηγορία καὶ φιλονικία. Ἀκόμη ως αὐταρέσκεια, προσωποληψία, αὐθάδεια, ἀναίδεια, παρρησία, ἀναλγησία, ἀντιλογία, ἰσχυρογνωμοσύνη, ἀνυπακοή, εἰρωνεία, πεῖσμα, περιφρόνηση, προσβολή, τελειομανία καὶ ὑπερευαισθησία. Ἡ ὑπερηφάνεια τελικα ὁδηγεῖ στὴν ἀμετανοησία.

Ὄργανο της ὑπερηφάνειας συχνα γίνεται ἡ γλώσσα. Μὲ τὴν ἀργολογία, τὴ φλυαρία, τὴν πολυλογία, τὸ κουτσομπολιό, τὴ μωρολογία, τὴ ματαιολογία, τὴν ἀνειλικρίνεια, τὴν ἀδιακρισία, τὴ διγλωσσία, τὴ διπλωματία, τὴν εὐτραπελία, τὴν προσποίηση καὶ τὸν ἐμπαιγμό.

Ἀπὸ τὰ ἑπτὰ θανασιμα ἁμαρτήματα προέρχονται πολλα ἄλλα πάθη. Ἀφοῦ ἀναφέραμε τὰ της ὑπερηφάνειας, ἐρχόμαστε στὴ φιλαργυρία, που γεννᾶ τὴ φιλοχρηματία, τὴν πλεονεξία, τὴν ἀπληστία, τὴν τσιγγουνιά, τὴν ἀνελεημοσύνη, τὴ σκληροκαρδία, τὴν ἀπάτη, τὴν τοκογλυφία, τὴν ἀδικία, τὴ δολιότητα, τὴ σιμω­νία, τὴ δωροληψία, τὸν τζόγο. Ἡ πορνεια ἔχει μύριες ἐκφάνσεις ὅπως ὁ φθόνος μὲ τις ὕπουλες καὶ πονηρὲς κακίες του, ἡ ἀχόρταγη γαστριμαργία, ὁ θυμὸς καὶ ἡ ὕποπτη ἀκηδία καὶ ἀμέλεια.

Ἰδιαιτέρως προσοχῆς χρήζουν πολλα ανορθοδοξα στοιχεῖα στὴν οἰκογενειακὴ ζωὴ καὶ φρονοῦμε πως θὰ πρέπει νὰ θεαθοῦν προσεκτικα ἀπὸ ἐξομολόγους καὶ ἐξομολογουμένους. Ἡ ἀποφυγὴ της τεκνογονίας, ἡ εἰδωλοποίηση τῶν τέκνων, θεωρούμενα προέκταση του εγω τῶν γονέων, ὑπερπροστατευόμενα, παρακολουθούμενα συνεχῶς καὶ ἐξουσιαζόμενα βαναυσα. Ὁ γάμος εἶναι στίβος ταπεινώσεως, ἀλληλοπεριχωρήσεως καὶ ἀλληλοσεβασμοῦ καὶ ὄχι παράλληλη ὅδευση δύο ἐγωισμῶν, παρα τὴν ισοβια σύζευξη καὶ συνύπαρξη. Χορεύει ὁ δαίμονας ὅταν δὲν ὑπάρχει συγχώρεση στὶς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες καὶ τὰ καθημερινα σφάλματα. Οἱ γονεῖς θὰ βοηθήσουν σημαντικα τὰ παιδια τοὺς ὄχι μὲ τὴν πλουσια εὐγένεια ἔξω ἀπὸ τὸ σπίτι ἀλλὰ μὲ τὸ εἰρηνικό, νηφάλιο καὶ ἀγαπητικὸ παράδειγμα καθημερινα μεσα στὸ σπίτι τους. Ἡ συμμετοχὴ τῶν παιδιων μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς τους στὸ μυστηριο της ἐξομολογήσεως θὰ τοὺς ἐνδυναμώσει μὲ τὴ θεία Χάρη καὶ θὰ τοὺς στερεώσει στὴ βιωματικὴ ἐμπειρία μὲ τὸν Χριστό. Ζητώντας οἱ σύζυγοι εἰλικρινὰ συγγνώμην διδάσκουν τὰ παιδια τοὺς τὴν ταπείνωση, που καίει τις δαιμονικὲς πλεκτάνες. Σ' ἕνα σπιτικὸ που ἀνθεῖ ἡ ἀγάπη, ἡ ὁμόνοια, ἡ κατανόηση, ἡ ταπείνωση καὶ εἰρήνη ὑπάρχει πλουσια ἡ εὐλογία του Θεοῦ καὶ γίνεται κάστρο ἀπόρθητο στὴν κακία του κόσμου. Ἡ μὲ τὴ συγχωρητικότητα ἀγωγὴ τῶν παιδιων δημιουργεῖ μία ὑγιᾶ οἰκογενειακὴ ἑστία που τὰ ἐμπνέει καὶ τὰ ἐνισχύει για τὸ μέλλον τους.

Ἕνα ἄλλο μεγάλο θέμα, που ἀποτελεῖ σοβαρὸ ἐμπόδιο για τὴ μετάνοια καὶ τὴν ἐξομολόγηση εἶναι ἡ αὐτοδικαίωση, που μαστίζει καὶ πολλοὺς ἀνθρώπους της Ἐκκλησίας. Βάση της ἔχει, ὅπως εἴπαμε, τὴ δαιμονικὴ ὑπερηφάνεια. Κλασικὸ παράδειγμα ὁ Φαρισαῖος της παραβολῆς του Εὐαγγελίου.

Ο αὐτοδικαιούμενος ἄνθρωπος ἔχει φαινομενικα καλα, για τὰ ὁποῖα ὑπεραίρεται καὶ θέλει νὰ τιμᾶται καὶ ἐπαινεῖται. Χαίρεται νὰ τὸν κολακεύουν, νὰ ἐξουθενώνει καὶ ταπεινώνει τοὺς ἄλλους. Αὐτοεκτιμᾶται υπερβολικα, αὐτοδικαιώνεται παραφορα καὶ θεωρεῖ τὸν Θεὸ αναγκαστικα ὑποχρεωμένο νὰ τὸν ἀνταμείψει. Πρόκειται τελικα για ταλαίπωρο ἄνθρωπο, ὅπου ταλαιπωρούμενος ταλαιπωρεῖ καὶ τοὺς ἄλλους. Διακατέχεται ἀπὸ νευρικότητα, ταραχή, ἀπαιτητικότητα, που τὸν αὐτοφυλακίζει καὶ δὲν τὸν ἀφήνει ν' ἀνοίξει τὴ θύρα του θειου ἐλέους, διὰ της μετανοίας.

Γέννημα της ὑπερηφάνειας εἶναι καὶ ἡ κατάκριση, που δυστυχῶς ἀποτελεῖ συνηθεια καὶ πολλῶν χριστιανῶν, που ἀσχολοῦνται περισσοτερο μὲ τοὺς ἄλλους παρα μὲ τὸν ἑαυτό τους. Φαινόμενο της ἐποχῆς μας καὶ της κοινωνίας που ὠθεῖ τὸν κόσμο στὴ συνεχῆ ἐτεροπαρατήρηση καὶ ὄχι τὴν αὐτοπαρατήρηση. Οἱ μύριες ἀσχολίες καὶ δραστηριότητες του σύγχρονου ἀνθρώπου δὲν τὸν θέλουν νὰ μείνει ποτὲ μονο πρὸς μελέτη, περίσκεψη, προσευχή, αὐτογνωσία, αὐτομεμψία, αὐτοέλεγχο καὶ μνήμη θανάτου. Τὰ λεγόμενα μεσα μαζικῆς ἐνημερώσεως ασταματητα ἀσχολοῦνται σκανδαλοθηρικά, επιμονα καὶ μακροσυρτα μὲ τὰ πάθη, τις ἁμαρτίες, τὰ παραπτώματα τῶν ἄλλων. Ὂλ' αὐτὰ προκαλοῦν, ἐντυπωσιάζουν καὶ ἂν δὲν σκανδαλίζουν πάντως φορτώνουν τὴν ψυχὴ καὶ τὸ νοῦ μὲ τὰ βρωμερὰ καὶ ασχημα καὶ μάλιστα καθησυχάζουν, ἀφοῦ εμεις εἴμαστε καλύτεροι. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος συνηθίζει στὴ μετριότητα, χλιαρότητα καὶ ἐφημερότητα της φθηνῆς καθημερινότητος, μη συγκρινόμενος μὲ τοὺς ἁγίους καὶ τοὺς ἥρωες.

Ἔτσι ἡ κατάκριση κυριαρχεῖ στὶς μέρες μας, θεωρώντας ὁ ἄνθρωπος οτι ἐνεργεῖ δίκαιη κάθαρση, σπιλώνοντας ἄλλους καὶ μολύνοντας τὸν ἑαυτό του, δημιουργώντας κακίες, μίση, ἔχθρες, μνησικακίες, ζηλοφθονίες καὶ ψυχρότητες. Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς μάλιστα ἀναφέρει πως ἐκεῖνος που περιεργάζεται συνεχῶς τις ἁμαρτίες τῶν ἄλλων η κρίνει τὸν αδελφο του ἀπὸ ὑποψία καὶ μονο, αὐτὸς δὲν ἔκανε ἀκόμη ἀρχὴ μετανοίας, οὔτε ἄρχισε τὴν ἔρευνα για νὰ γνωρίσει τις ἁμαρτίες του.

Λέγονται πολλα καὶ διάφορα. ἕνα τελικα εἶναι τὸ καίριο, σημαντικὸ καὶ ἐξέχον. ἡ σωτηρία μας, για τὴν ὁποία δὲν πολυνοιαζόμαστε παντοτεινά. Ἡ σωτηρία δὲν ἐπιτυγχάνεται παρα μονο μὲ εἰλικρινῆ μετάνοια καὶ καθαρὴ ἐξομολόγηση. Ἡ μετάνοια δὲν ἀνοίγει μονο τὸν ουρανιο παράδεισο, ἀλλὰ καὶ τὸν ἐπίγειο μὲ τὴν πρόγευση, ἔστω ἐν μέρει, της ἀνεκλάλητης χαρᾶς της ἀτελεύτητης βασιλείας τῶν οὐρανῶν καὶ της ὑπέροχης εἰρήνης ἀπὸ τώρα. Οἱ ἐξομολογημένοι ἄνθρωποι μποροῦν νάναι οἱ αληθινα γνησια χαρούμενοι, οἱ εἰρηνικοὶ καὶ εἰρηνοφόροι, οἱ κήρυκες της μετανοίας, της ἀναστάσεως, της μεταμορφώσεως, της ἐλευθερίας, της χάριτος, της εὐλογίας του Θεοῦ στὶς ψυχές τους καὶ τὴ ζωή τους. Ἡ πλουσια χάρη του Θεοῦ κάνει τὸν λύκο πρόβατο, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσοστομος. Καμιὰ ἁμαρτία δὲν ὑπερβαίνει τὴν ἀγάπη του Θεοῦ. Κανεὶς ἁμαρτωλὸς ἂν θέλει δὲν ἀδυνατεῖ ν' ἁγιάσει. Μᾶς τὸ ἀποδεικνύουν οἱ πολλοὶ μετανοημένοι ἅγιοι του Συναξαριστή.

Ὁ ἐξομολόγος ἐξομολογεῖ καὶ συγχωρεῖ τοὺς ἐξομολογούμενους μὲ τ' ἅγιο πετραχήλι του. Δὲν μπορεῖ ὅμως νὰ αὐτοεξομολογηθεῖ καὶ νὰ θεσει ὁ ἴδιος το πετραχήλι του στὸ κεφάλι του για νὰ συγχωρηθεῖ. Πρέπει απαραιτητα νὰ σκύψει σε ἄλλο ὁπωσδήποτε πετραχήλι. Ἔτσι λειτουργεῖ ὁ πνευματικος νόμος, ἔτσι τὰ ἔθεσε ἡ πανσοφία καὶ ἡ φιλευσπλαγχνία του Θεοῦ.

Δὲν μπορεῖ νὰ ἐξομολογοῦμε καὶ νὰ μη ἐξομολογούμεθα. Νὰ διδάσκουμε καὶ νὰ μη πράττουμε. Νὰ μιλᾶμε για μετάνοια καὶ νὰ μη μετανοοῦμε οἱ ἴδιοι. Νὰ μιλᾶμε για ἐξομολόγηση καὶ νὰ μη ἐξομολογούμεθα τακτικα. Οὐδεὶς αὐτοκαθαίρεται καὶ οὐδεὶς αὐτοσυγχωρεῖται ποτέ. Οἱ ἀσύμβουλοι, οἱ ἀνυπάκουοι, οἱ ἀνεξομολόγητοι ἀποτελοῦν σοβαρὸ πρόβλημα της Ἐκκλησίας μας.

Αδελφοι μου ἀγαπητοί, τὸ πετραχήλι του πνευματικου δύναται νὰ γίνει θαυματουργὸ νυστέρι ἀφαιρέσεως κακοήθων ὄγκων, ν' ἀναστήσει νεκρούς, ν' ἀνανεώσει καὶ μεταμορφώσει τὸν ἄκοσμο κόσμο, νὰ χαροποιήσει γῆ καὶ οὐρανό. Ἡ Ἐκκλησία μᾶς ἐμπιστεύ­θηκε τὸ μέγα λειτούργημα, τὸ ιερο ὑπούργημα, στοὺς ἱερεῖς μας καὶ ὄχι στοὺς ἀγγέλους, για νὰ τοὺς πλησιάζουμε ανετα καὶ αφοβα ως ὁμοιοπαθεῖς καὶ ὁμόσαρκους.

Ὅλα τα παραπάνω, εἰλικρινὰ καὶ διόλου ταπεινόσχημα, εἰπώθηκαν ἀπὸ ἕνα συναμαρτωλό, που δὲν θέλησε νὰ κάνει τὸν δάσκαλο, ἀλλὰ τὸν συναγωνιζόμενο συμμαθητὴ σας. Θέλησε ἀπὸ ἀγάπη νὰ σας θυμίσει μὲ απλα καὶ ατεχνα λογια τὴ ζῶσα παράδοση της ἁγίας μητέρας μᾶς Ἐκκλησίας ἐπὶ του πάντοτε ἐπίκαιρου θέματος της θεοΰφαντης καὶ θεομακαριστης μετάνοιας καὶ της θεοπαραδότης καὶ θεαγάπητης ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως.

«ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ» ΜΟΝΑΧΟΥ ΜΩΥΣΕΩΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ». ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Πηγή: Ψήγματα Ορθοδοξίας

ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ : agios.dimitrios.kouvaras.blogspot.com